Za bolesti želuca odgovorni su mnogi faktori, od ishrane, alkohola, stresa, nekih lekova, ali najveću ulogu ima bakterija HELIKO PILORI. Upornim i kombinovanim lečenjem dolazi do izlečenja. Pored gastroskopije i ureza izdisajni test uspešno otkriva prisustvo bakterije.
Heliko bakter pylori je bakterija, koja naseljava sluznicu želuca, jer joj prija kisela sredina u kojoj jedino i može da opstane. Ona je oblika zapete sa nekoliko bičeva na jednom kraju što joj daje veliku pokretljivost, a pripada gram negativnim bacilima. Sem u želudačnoj sluznici može se naći i u ranicana u usnoj duplji, zubnim naslagama, pljuvački kao i stolici. Po današnjim podacima skoro polovina čovečanstva je inficirana ovom bakterijom, ali se simptomi bolesti ne razvijaju kod svih. Ovo zavisi od patogenosti uzročnika (bakterije u ovom slučaju) kao i odbrambenih (imunih) svojstava zaraženog organizma te može perzistirati u organizmu i decenijama, pa i ceo život, a da ne dođe do pojave simptoma. Češća je u slabije razvijenim zemljama (i do 80 odsto) nego u razvijenim (20 do 50 odsto).
Ovu bakteriju, karakterističnog imena, otkrili su 1982. godine australijski doktori Barry Marshall i Robin Warrena. Do tada su se za nastanak gastritisa ili čira isključivo okrivljavani lekovi kao što su Brufen ili Aspirin. Takođe, konzumiranje alkoholnih pića, pušenje i u današnje vreme nezaobilazni stres su apostrofirani kao faktori rizika. Patogeneza promena je u oštećenju zaštitne mukozne barijere u želucu gde se otvara put da jaka želudačna kiselina (HCL) dovede do nastanka čira. Međutim, posle pronalaska ove bakterije sve je više dokaza da upravo ona ima najveću ulogu u nastanku ovih bolesti želuca. Postoje pokazatelji, koji govore da je rizik od nastanka čira čak 60 puta veći kad imate udruženo dejstvo heliko pilori infekcije i navedenih lekova. Takođe, po najnovijim podacima sve je veća udruženost HP infekcije i karcinoma ili MALT limfoma želuca što daje novu, mnogo ozbiljniju dimenziju ovoj bakterijskoj infekciji.
Postoje neinvazivne (daleko popularnije) i invazivne metode prilikom dijagnoze. Jedna od neinvazivnih metoda je ureaza izdisajni test, koji se izvodi tako što pacijent popije jednu tabletu u kojoj se nalazi urea sa ugljenikom C13 (neradioaktivni izotop ugljenika). Zašto? Jer bakterija poseduje enzim ureazu, koji će metabolisati ureu sa C13 i osloboditi CO2 (ugljen dioksid) sa C13, koji će se potom izbaciti kroz izdahnuti dah. Ovo je vrlo senzitivan test i svuda u svetu prihvaćen kao najbolji pokazatelj uspešnosti terapije protiv HP infekcije, ali i kao prva metoda dijagnostikovanja. Dijagnoza se može uspostaviti i pregledom krvi (seruma) ili pljuvačke na postojanje antitela što je manje senzitivna metoda, a može dati i lažno pozitivne rezultate ako se rade IgG antitela (više se koriste za primarnu dijagnostiku), koja dugo još opstaju u krvi i nakon izlečenja od ove bakterije. Rezultate možemo dobiti i pregledom stolice na antigene bakterije (ova metoda se najmanje koristi).
Invazivna metoda je gastroskopija (ciljano uzimanje uzorka sluznice želuca na bakteriju i histo-patološki uzorak putem sonde, koja se proguta). Terapija započinje promenom načina ishrane (jesti redovno, izabegavati hranu koja je ljuta ili začinjena, bolje je jesti malo a često). Medikamentozna terapija se sastoji u kombinaciji najmanje tri leka od kojih su dva antibiotici (najčešće amoksicilin i klaritromicin) i jednog leka iz grupe inhibitora protonske pumpe (Omeprol, Controloc, Sabax, Nexium), koji smanjuju kiselost želudačne sredine te stvaraju nepovoljne uslove za razvoj bakterije. Tu se nekad i pridoda Bizmut subsalicilat, koji takođe deluje tako da ubija bakteriju, iako nije klasični antibiotik. Takođe, treba napomenuti da se koriste i lekovi iz grupe H2 antagonista, ali dok još nije dokazana HP infekcija (npr.Ranisan, Famotidin).
Verifikacija (potvrda) eradikacije bakterije postiže se ako se četiri nedelje posle završetka terapije uradi gastroskopija ili ureaza izdisajni test, koji treba da su negativni.
I, na kraju, ako imate HP infekciju nemojte odmah očajavati, jer kod manje od jedan posto inficiranih razvije se karcinom ili limfom želuca. Zato, JEDITE ZDRAVO, ŽIVITE ZDRAVO!
Piše: dr Rastko Radović
