Izložba Nacistički teror nad homoseksualcima od 1933. do 1945, koju udruženje ARTEQ iz Beograda organizuje u partnerstvu sa udruženjem Queer Zagreb, biće održana od 2. do 23. decembra u Muzeju grada Beograda, uz prateći program koji obuhvata stručnu tribinu o biopolitici, nacizmu i strategijama kontrole, kao i promocije knjiga i časopisa, video-instalacije i filmske projekcije.
Izložba se sastoji od 150 arhivskih fotografija, tekstova i dokumenata, koji prikazuju opštu i lične istorije oko 100.000 osoba uhapšenih zbog homoseksualne orijentacije pre i za vreme Drugog svetskog rata. Dokumentaristički je prikazan razvoj sistemske državne homofobije u nacističkoj Nemačkoj i mehanizama progona koji su, u određenoj meri, ostali na snazi do 70-ih godina 20. veka.
Cilj izložbe je da predstavi istorijske činjenice korišćenjem autentičnih dokumenata iz perioda nacizma i podigne svest o stradanju i patnji homoseksualaca pod nacističkim režimom, da omogući sučeljavanje sa stereotipima o LGBT osobama u srpskom društvu, promoviše toleranciju prema manjinama i podstakne različite društvene činioce da se uključe u dijalog o promociji antifašističke ideologije i ukidanju predrasuda prema osobama drugačije seksualne orijentacije.
Reč je o gostujućoj izložbi Queer Zagreba koja je prvi put predstavljena u Hrvatskoj u septembru 2008, a realizovana je u saradnji sa muzejima holokausta u Vašingtonu i Berlinu.
Poseban naglasak je na razdoblju od 1933. do 1945, kao periodu sistemskog progona homoseksualaca, u kojem je uhapšeno više od 100.000 muškaraca, a 15.000 završilo je u koncentracionim logorima, gde je većina i okončala živote. U logorima su simbolično bili obeležavani roze trouglovima.
Specifičnost homoseksualnih žrtava je u tome što njihov progon nije zaustavljen završetkom rata, već su neki od njih morali da nastave služenje zatvorskih kazni i po savezničkom oslobađanju iz logora. Zakonska osnova koja je omogućila nacistički teror nad homoseksualcima bila je na snazi od 1871. godine, dakle – mnogo pre pojave nacističke ideologije, dok je nacistička revizija Krivičnog zakona 1934. godine, u delu koji se odnosi na homoseksualne muškarce, ostala aktuelna više od 20 godina nakon rata.
Tek se ponovnim buđenjem pokreta za prava homoseksualnih osoba krajem 60-ih godina 20. veka počela da stvara klima da se istorija sistematski pozabavi i homoseksualnim žrtvama nacističkog režima.
U okviru pratećeg programa, tokom tri vikenda u Muzeju grada Beograda biće organizovana tribina na temu Biopolitika, nacizam i strategije kontrole, promocije knjiga Muškarci s ružičastim trokutom Hajnca Hegera (Heinz Heger) u izdanju Domina iz Zagreba – jedinog poznatog svedočanstva homoseksualne osobe koja je preživela logor – i Čovek koji je previše znao Dejvida Livita (David Leavitt) u izdanju Heliksa iz Beograda – o istaknutom britanskom naučniku Alenu Tjuringu (Alan Turing) koji je bio žrtva homofobnog progona i lečenja hemijskom kastracijom.
Prateći program obuhvata i projekciju dokumentarnog filma o Tjuringu Opasno znanje (Dangerous Knowledge) Dejvida Malona (David Malone), video-instalaciju Igora Grubića Priča sa istočne strane (East Side Story) o nasilju na paradama ponosa u Beogradu i Zagrebu i promociju časopisa Queer teorija, u izdanju Centra za queer studije iz Beograda.
Posetioci će moći da pogledaju i igrani film Drugačiji (Bent) Šona Matijasa (Sean Mathias) o nacističkom progonu homoseksualaca, dokumen- tarni film Grad granica (City of Border) Jun Suh (Yun Suh) o pravima homoseksualaca u Jerusalimu, koji je dobitnik granprija na prošlogodišnjem Beogradskom festivalu dokumentarnog i kratkometražnog filma, Takođe, film Paragraf 175 Roba Epštajna (Rob Epstein) i Džefrija Fridmena (Jeffrey Friedman) o životu nekoliko homoseksualnih muškaraca i jedne žene progo- njenih na osnovu zloglasnog člana 175. Krivičnog zakona, kojim je od 1871. godine u Nemačkoj homoseksualnost kriminalizovana.
Prateći program biće okončan projekcijama emisija Televizije B92 Insajder: Nasilje uz blagoslov o ekstremnim desničarskim organizacijama, neredima i nasilju u Beogradu 2010. godine u vreme prve održane Parade ponosa i Reakcija: Sve boje prajda o pripremi za Paradu i samoj Paradi ponosa 2010. godine.
Izložbu su finansijski pomogli Ministarstvo kulture, informisanja i informacionog društva Srbije, Fond za otvoreno društvo Srbije i Fondacija Hajnrih Bel. Podršku su pružili i Muzej grada Beograda, Agencija za evropske integracije i saradnju sa udruženjima Gradske uprave Beograda, Socijaldemokratska omladina, Centar za queer studije, izdavačka kuća Helix i udruženje Alternativni kolektiv.
