Centar za slobodne izbore i demokratiju (CeSID) sproveo je istraživanje odnosa građana i građanki Srbije prema LGBTI osobama i predloženom Zakonu o istopolnim zajednicama. Rezultati istraživanja su objavljeni u septembru tokom Nedelje ponosa.
Procenat građana i građanki koji iskazuju negativan stav prema LGBTI populaciji i dalje je veoma visok – svaki drugi ispitanik je kroz tvrdnje iskazao negativan stav prema osobama istopolne seksualne orijentacije, 18% ispitanika ima pozitivan stav, dok je 32% neutralno po ovom pitanju.
U odnosu na ranija istraživanja koja su sprovedena 2008. i 2010. godine, beleži se značajno veći procenat ispitanika koji su spremni na različite nivoe interakcije sa pripadnicima LGBTI populacije. Napredak se kreće do 6 procenata kod pitanja porodičnog srodstva, pa do 29 procenata kada je u pitanju deljenje istog radnog prostora sa osobom koja je pripadnik LGBTI zajednice.
„S obzirom na to da si položaj i prava LGBTI osoba još uvek tabu tema u našem društvu koje je dosta konzervativno, smatramo da nalazi dobijeni u ovom istraživanju mogu da se vrednuju kao optimistični. Kod pitanja odnosa prema seksualnim manjinama, njihovim pravima, pa i kod pitanja koja se tiču ličnog kontakta i komunikacije sa drugim i drugačijim u Srbiji beležimo evidentan napredak. Možda se nekom ovaj napredak u prethodnoj deceniji ne čini dovoljnim, međutim pokazalo se da je on konstantan i da su istraživački trendovi pozitivni. S obzirom na to da je ovo i dalje tema o kojoj se u javnosti ne govori dovoljno, s obzirom na već pomenuti konzervativni karakter društva, egzistencijalne i ekonomske probleme kojima prosečni građanin Srbije daje prednost u odnosu na zaštitu ljudskih prava, ne možemo očekivati, niti se nadati, boljem rezultatu preko noći. Verujem da jedan od razloga za optimizam može biti i to što su generacije koje dolaze pokazale veći stepen tolerancije prema pripadnicima LGBTI populacije što govori u prilog činjenici da u budućnosti, uz dobru komunikacionu strategiju, položaj seksualnih manjina, a samim tim i istraživački nalazi, mogu biti samo bolji“, kažu u CeSID-u.
Kada je u pitanju uvođenje Zakona o istopolnim zajednicama, svaki deveti ispitanik (11%) u potpunosti podržava predložena zakonska rešenja, dok je svaki četvrti (24%) donekle saglasan sa njim ali ne u potpunosti.
Ispitanici koji koriste internet iznad proseka imaju šanse da razviju pozitivan odnos prema LGBTI osobama i istopolnim zajednicama. Među anketiranima koji imaju pozitivan odnos prema LGBT osobama nalazimo 43% ispitanika koji koriste internet portale i sajtove, 33% ispitanika koji primarno koriste društvene mreže i 16% korisnika televizije. Odnos prema LGBTI osobama i istopolnim zajednicama je uslovljen korišćenjem društvenih mreža, pa tako među ispitanicima koji ne koriste društvene mreže iznad proseka imamo one anketirane koji imaju negativan odnos prema LGBTI osobama. Ispitanici koji koriste Twitter, Instagram, YouTube i TikTok natprosečno imaju pozitivan odnos prema LGBTI osobama i istopolnim zajednicama.
„Kao što smo već istakli, mlađi građani Srbije, oni koji kao glavne izvore informacija biraju internet portale, forume i društvene mreže, su pokazali veći stepen tolerancije i prihvatanja LGBTI osoba. Sa druge strane, među našim najstarijim ispitanicima, kojima pogled na svet u velikoj meri zavisi od televizije, beležimo iznad prosečno negativan odnos prema LGBTI populaciji. Međutim, pored izvora informisanja, tu su još dva značajna faktora koji koreliraju sa stavom prema LGBTI osobama:
1. konzervativnost ispitanika koja je značajno izraženija kod naših starijih sugrađana;
2. lični kontakt, odnosno poznavanje nekoga ko je pripadnik LGBTI populacije.
Pokazalo se da se teže menjaju konzervativna uverenja i obrasci vaspitanja kod starijih nego kod mlađih građana, kao i da su prema drugom i drugačijem mnogo tolerantniji oni koji poznaju nekog ko je drugačiji i sa kojim imaju kontakt, druže se ili razmenjuju stavove, a to su objektivno mladi ljudi,“ poručuju iz CeSID-a.
Iz CeSID-a preporučuju da je najvažnije dobro izabrati ključne ciljne grupe ka kojima treba usmeriti komunikaciju i dodaju: „Žene, osobe višeg/visokog stepena obrazovanja i starosnog uzrasta 18 do 39 godina života, koji žive u urbanim delovima Vojvodine i Beograda, kao i korisnici onlajn portala i društvenih mreža pokazuju iznad prosečno pozitivnu percepciju LGBTI osoba. U kratkoročnom periodu, svakako da nije realno očekivati da je moguće raditi na promeni dubinskih stavova ljudi, niti je njihove predrasude moguće otkloniti za kratko vreme tako da se rezultati preko noći ne mogu očekivati. Sprovođenje sveobuhvatne kampanje o informisanosti o Zakonu o istopolnim zajednicama je takođe bitna preporuka kako se ne bi ostavio prostor za različita tumačenja i kako bi se odgovorilo na brojne dezinformacije koje se mogu sresti u javnom prostoru. Na, kraju nalazi istraživanja su pokazali da se predrasude prema LGBTI zajednici smanjuju sa većom vidljivošću zajednice tako da LGBTI sadržaji kako na raznim formama digitalnih medija, tako i na tradicionalnim medijima svakako mogu da budu od velike koristi.“
Piše: Predrag Azdejković
Više tekstova iz broja 62 – oktobar 2021. možete pročitati na (Klik na sliku):
