Hemoroidi ili šuljevi su proširene vene u predelu analnog otvora –spoljašnji, i u analnom kanalu 4-5cm dublje-unutrašnji hemoroidi. Te vene u vidu kružnih spletova su deo normalne građe završnog dela debelog creva, a do njihovog proširenja i stvaranja hemoroida dolazi usled povećanog pritiska na taj predeo. Pritisak dolazi najčešće od neredovnog ili nepotpunog pražnjenja stolice. Naprezanje trbušnih mišića kod teškog fizičkog rada ili vežbi za trbušne mišiće sa dizanjem tereta deluje slično. Dugo sedenje i odsustvo kretanja dovodi do otežanog pražnjenja, kao i nedovoljan unos tečnosti. Ljuti začini, jako kisela i pržena jela, alkoholna i gazirana pića hemijski oštećuju nežne hemoroidalne vene što stvara upalu i krvarenje.
Analni seksualni odnos može pod određenim uslovima dovesti do pritiska na vene analnog kanala sa pojavom hemoroida. Nasleđe igra ulogu kod pojave hemoroida jer je urođena slabost vezivnog tkiva razlog za pojavu proširenih vena nogu, kile, pa i hemoroida zbog čega često više članova iste porodice ih imaju.
Spoljašnji hemoroidi se obično opipaju kao manje ili više bolne loptice ili nabori pored analnog otvora, a unutrašnji se oglašavaju krvarenjem mada ako se jače uvećaju mogu da ispadaju posle stolice kada je potrebno da ih ručno vrati pacijent ili lekar.
Svaka osoba koja ima nelagodnost peckanje ili bol za vreme pražnjenja creva, a naročito ako primeti trag krvi na toalet papiru, stolici ili WC šolji, treba da se javi hirurgu na takozvani proktološki pregled. Pregled se sastoji iz, prvo gledanja okom, drugo digitorektalnog pregleda-stavljanje prsta u rukavici umočenog u vazelin i treće anoskopije, uvođenja metalne ili plastične cevi u analni kanal i pregleda pod jakim izvorom svetlosti. Mogu se videti hemoroidi, ali i tumor, polip, neispražnjena stolica, sve ono što se nalazi u delu koji je dostupan anoskopskom pregledu.
Podela hemoroida na četiri stepena služi lekarima da izraze nalaz kod pregleda i planiraju lečenje (I stepen je najblaži). Kod lečenja lakših oblika predlažu se lekovi, kod težih razne operativne metode, kao što su podvezivanje hemoroida naročitim gumicama, ultrazvučno podvezivanje krvnih sudova koji napajaju predeo hemoroida, kao i otvorene operacije kojim se uklanjaju proširene hemoroidalne vene.
Obavezno je kod svih načina lečenja da se sledi higijensko-dijetski režim života. Propisuje se ishrana sa sastojcima koji olakšavaju pražnjenje uz zabranu jela koja „zatvaraju“, unos tečnosti 2,5-3 litra dnevno, svakodnevno kretanje ali ne vožnja bicikla i vežbe za trbušnjake, pranje toplom vodom posle stolice. Od lekova se daju tablete koje jačaju zid vene, čepići koji se uvode u analni kanal i deluju lokalno, kao i sredstva za razmekšavanje stolice kako bi se smanjilo povređivanje hemoroida.
Kod pojave krvi iz analnog otvora treba uraditi i kolonoskopski pregled kako bi se isključio drugi uzrok krvarenja osim hemoroida.
Piše: Dr Radmila Lozo
