Virus humane imunodeficijencije ili HIV virus napada posebnu vrstu limfnih ćelija koje su zadužene za odbranu organizma i imaju odlučujuću ulogu u sprečavanju bolesti i na taj način uništava prirodnu odbranu organizma. HIV reaktivnost znači da je osoba pozitivna na ovaj opasan virus, da ga može preneti na drugu osobu ali to ne znači da je obolela od bolesti koja se naziva SIDA ili AIDS, koja u osnovi znači stečeni gubitak imuniteta i završni je stadijum HIV infekcije.
Bolest je otkrivena 1980-ih godina i u to vreme su u grupi koja je bila izloženija ovoj infekciji prednjačili intravenski korisnici droga u odnosu na druge rizične grupe. Danas je većina zaraženih iz grupe gde je infekcija nastala nezaštićenim seksualnim odnosom.
Od ukupnog broja HIV pozitivnih osoba, kojih u Srbiji ima registrovanih oko 2000, 25 puta je više muškaraca u odnosu na žene. Većina novootkrivenih HIV pozitivnih osoba je uzrasta od 20 do 49 godina, što ukazuje na predominaciju infekcije u grupi koja je seksualno aktivna.
Svake godine broj novoregistrovanih slučajeva raste, a to jasno pokazuje da bez obzira na edukaciju u smislu prevencije bolesti, nismo uspeli da uspostavimo kontrolu i predupredimo nastanak ove infekcije.
Osim već navedenih načina prenosa bolest se može preneti sa majke na dete, pirsingom, tetovažom, hirurškim stomatološkim intervencijama, primenom transfuzije krvnih derivata, transplatacijom.
U osnovi svih ovih puteva je prenos putem krvi. Na sreću virus nije tako lako prenosiv kao neki drugi virusi, tako da je potrebno da velika količina krvi zaražene osobe dođe u kontakt sa velikom količinom krvi druge osobe. Ovo je u stvari razlog lakšeg prenosa infekcije kod muškaraca koji upražnjavaju seksualne odnose sa osobama istog pola.
Posle nezaštićenog seksualnog odnosa, sa nepoznatim ili nedovoljno poznatim partnerom, ljudi nam dolaze jako uplašeni i uvek postavljaju pitanje da li i kada treba uraditi test na HIV virus. Svakako ga treba odmah uraditi, ali i ponoviti ga u narednom periodu. Ukoliko se pokaže da je osoba HIV reaktivna, radi se i potvrdni test, kao i PCR metoda koja nam ukazuje da li se virus razmnožava u krvi i ukoliko to jeste tako, koliki broj kopija virusa postoji u 1 mililitru krvi. Taj podatak je bitan zbog praćenja terapije, toka bolesti i držanja bolesti pod kontrolom.
Simptomi infekcije su raznoliki i uglavnom nespecifični u početnoj fazi, pa infekcija zbog toga može ostati neprepoznata.
Povišena temperatura, uvećanje limfnih čvorova, malaksalost, preznojavanje, dijareja, gubitak telesne težine mogu biti znaci različitih poremećaja i bolesti i svakako neće asocirati u prvom momentu na HIV infekciju. Pri pojavi nabrojanih simptoma u okviru HIV infekcije broj limfocita koje napada HIV virus obično je ispod 500 u ml krvi. Kasnije kada se bolest razvije i broj limfocita padne ispod 200 u ml krvi nastaju takozvane oportunističke infekcije. Nastale bolesti su posledica infekcije agensima, koje imunitet inače drži u normalnim okolnostima, kada je neoštećen, pod kontrolom tako da do takvih infekcija kod ljudi sa očuvanim imunitetom ne dolazi. Takve infekcije su ponavljane upale pluća agensom pneumocystis carinii, kriptokokoza, herpes simplex, herpes Zoster infekcije, tuberkoloza, histoplazmoza, toksoplazmoza mozga, AIDS demencija kompleks, masivna kandidijaza, kao i različite vrste tumora i degenerativnih bolesti.
Bolest se leči antiretrovirusnim lekovima koji su dostupni u našoj zemlji. U ovom trenutku se može reći da je SIDA jedina bolest gde se uz lekove životni vek može produžiti do uobičajenog životnog veka, naravno ako su ispunjeni određeni preduslovi.
U svetu je danas identifikovano preko 37 miliona inficiranih ovim virusom. Obzirom da dosadašnja terapija kontroliše virus ali ne izleči bolest, logično je da su dalja terapijska ispitivanja u toku. Nova, obećavajuća terapija već je isprobana na prvom pacijentu i rezultati su iznenađujuće dobri, obzirom da terapija pronalazi i deluje na virus u svakom delu tela, pa i na skrivenim mestima na kojima dosadašnja poznata terapija nije delovala i na taj način daje mogućnost potpunog izlečenja uz veliku nadu da ovu iscrpljujuću bolest možemo u budućnosti iskoreniti.
Piše: dr Saša Božović
Leave a Reply